Böhranın hansı mərhələsindəyik?!

İlk öncə böhran sözünün hansı mənalar verdiyinə nəzər salaq. Qədim yunan dilindən tərcümədə böhran (dönüş nöqtəsi, qərar) — dönüş nöqtəsi, gözlənilməz nəticələr dövrü- kimi mənaları verir. Çin dilindən tərcümədə isə böhran sözü təhlükə və gizli imkanlar mənalarını özündə ehtiva edir. Hər iki mənadan da göründüyü kimi, hər bir böhran özü ilə müəyyən sosial- iqtisadi çətinliklər gətirsə də, bu vəziyyətdə gizli imkanları kəşf edənlərə inkişaf da vəd etməkdədir. Böhran qısa və uzunmüddətli ola bilər. Bu, iqtisadiyyatın formasından, böhranın hansı sahədə baş verməsindən, cəmiyyətin bu vəziyyətə hansı dərəcədə hazır olmasından, iqtisadi subyektlərin böhrandan çıxış yollarından v.s amillərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Fikrimcə, böhranın qısa və ya uzunmüddətli olmasından asılı olmayaraq özünü 3 əsas formada göstərir. Bunlar: çöküş dövrü, stabilləşmə dövrü və inkişaf dövrü.
Çöküş dövrü böhranın birinci, qorxulu və daha çox yorucu dövrüdür. Bu dövrdə baş verən proseslər normal iqtisadi proseslərə vərdiş olmuş fiziki və hüquqi şəxslərdə bir növ şok effekti yaradır. Bu, bütün iqtisadi sistemin normal fəaliyyətini pozur və ödəmə qabiliyyətli məcmu tələbat, ictimai kapitalın təkrar istifadəsi şəraiti prosesinin pozulması baxımından malların təkrar istehsalında, firmaların kütləvi şəkildə iflasa uğramasında, işsizliyin artmasında və digər sosial-iqtisadi sarsıntılarda öz əksini tapır. Bu dövr insanlarda daha dərin izlər qoyur, daha çox maddi və sosial itkilər baş verir.
Stabilləşmə dövrünün təsirləri birinci dövrdən fərqli olaraq daha az olur. Artıq bu dövrdə iflas edən iflas edib, işini itirən işini itirib, yəni artıq insanlar və müəssisələr bu prosesə vərdiş olmuşlar. Bu dövrdə artıq bazarda olan xırda və idarəetməsi zəif olan müəssisələr bazardan çıxmış və yalnız hegemon şirkətlər rəqabət aparır. Stabilləşmə dövri bir tərəfdən böhranın dib nöqtəsi kimi görünsə də , digər tərəfdən bu dövrün yaxşı tərəfi ondan ibarətdir ki, iqtisadiyyatın formasından asılı olaraq müəyyən vaxt sonra yerini inkişaf dövrünə buraxır.
Inkişaf dövrünü bədii dildə desək, güclü yağan yaz yağışından sonra çıxmış günəşli hava kimi xarakterizə etmək olar. Amma bir önəmli və fərqli nüansı qeyd etmək istərdim. Inkişaf dövründə yalnız o fiziki və hüquqi şəxslər inkişaf edə edə bilir ki, hansılar ki, bu proseslər vaxtı böhran sözünün təhlükəsində batmayıb, müəyyən çətinliklərə sinə gələrək gizli imkanları kəşf edir. Bu inkişaf prosesində daha çox olmayan məhsul və xidmət üzə çıxaran insan və təşkilatlar uğur qazana bilərlər. Odur kı, bugünki müəyyən itkilərinizə baxmayaraq öz üzərinizdə işləyin, peşəkar xüsusiyyətlərinizi inkişaf etdirin ki, bir müddət sonra ehtiyac olmayan, vaxtı keçmiş resursa çevrilməyəsiniz.
Həyatımızın demək olar ki hər mərhələsində sözün əsl mənasında yaşadığımız böhran iqtisadiyyatımızda 2014 cü ilin sonlarından etibarən özünü göstərməyə başladı. Bir müddət sonra bir sıra müəssisə və təşkilatların, əsasən də bank və bank olmayan kredit təşkilatlarının iflasına səbəb oldu. Isszilərin sayı artdı. Təhlil edəndə görürük ki, hələki iqtisadi böhranın dib nöqtəsinə, yə'ni stabilləşmə dövrünə keçid etməmişik. Bu prosesin bir neçə müddət davam edəcəyi gözlənilir. Normal iqtisadi inkişaf dövrünə keçməyimiz yaxın dövr üçün hələki əlçatan görünmür.
Müəllif: Nüsrət XƏLİLOV, İqtisadçı
Müştərilərin xəbərləri
SON XƏBƏRLƏR
- 15 saat əvvəl
-
15 saat əvvəl
Məktəbli qızlarımız ölkəmizi Avropa Qızlar İnformatika Olimpiadasında təmsil edəcəklər
-
17 saat əvvəl
Son bir gündə vətəndaşların bank kartlarından 21 min manatdan çox pul oğurlanıb
-
-
18 saat əvvəl
Ziraat Bank Azərbaycan 2025-ci ilin 1-cü rübünü mənfəətlə başa vurdu
-
1 gün əvvəl
Neft Fondu dövlət büdcəsinə 3 milyard 620,3 milyon manat transfert edib
-
1 gün əvvəl
122, 160A, 193, 195 və 503 nömrəli avtobus marşrutları müsabiqəyə çıxarılıb
-
1 gün əvvəl
Azərbaycanın icmal büdcəsində 1 milyard 683 milyon manat profisit yaranıb
-
1 gün əvvəl
1 aprel tarixinə Azərbaycanın 5 milyard dollardan çox xarici dövlət borcu olub
-
1 gün əvvəl
Şuşa, Xankəndi və Laçın şəhərlərində kanat yolu tikilir - 40 MİLYON MANAT AYRILIB
- 1 gün əvvəl
- 1 gün əvvəl
-
1 gün əvvəl
Gömrüyün sədri: İnsanlar digər xərcləri düşünmür, amma gömrük ödənişlərinə tərəddüdlə yanaşırlar”
Son Xəbərlər

Sabahın hava proqnozu açıqlandı

Məktəbli qızlarımız ölkəmizi Avropa Qızlar İnformatika Olimpiadasında təmsil edəcəklər

Ziraat Bank Azərbaycan 2025-ci ilin 1-cü rübünü mənfəətlə başa vurdu

Dövlət büdcələrinin icrasına dair operativ məlumat

Dolların bazar ertəsi üçün rəsmi məzənnəsi müəyyən olunub

Gömrüyün sədri: İnsanlar digər xərcləri düşünmür, amma gömrük ödənişlərinə tərəddüdlə yanaşırlar”

Uber, Trendyol Go-nu satın almaq üçün danışıqlar aparır

Bankların adından Azərbaycan Prezidentinə müraciət ünvanlanıb

“Norm” şirkətində yığıncaq keçiriləcək

Quşçuluq şirkətinin direktoru vəzifədən azad ediləcək və yeni direktor təyin ediləcək
.jpg)